کوچینگ تحصیلی عنوانی است که شاید این روزها زیاد از زبان اطرافیان‌تان بشنوید. در واقع کوچینگ انواع گوناگونی دارد و یکی از آن‌ها کوچینگ تحصیلی است. اما پیش از اینکه به این عبارت بپردازیم و درباره‌ی آن صحبت کنیم خوب است کمی درباره‌ی کوچینگ بدانیم.
کوچینگ چیست و کوچ چه کسی است؟
به زبانی ساده، کوچ فردی است که به تغییر و پیشرفت دیگران و توسعهی آن‌ها فکر می‌کند. البته این دیگران می‌توانند افراد حقیقی یا حقوقی باشند. کوچ یک دانش‌آموز، کسی است که به توسعهی یک فرد حقیقی می‌اندیشد و کوچ یک شرکت، کسی است که به توسعهی یک مجموعه و یک فرد حقوقی می‌اندیشد.
کانونی‌ترین شکل کمک به یک فرد، کوچ است. در واقع، کوچینگ مانند دایره‌ای است که می‌تواند افرادی گوناگون مانند درمانگر، مشاور و تسهیلگر را دربر بگیرد و هرکدام در جایگاه خود و به شیوه‌ی متفاوت کار کوچینگ را انجام بدهند.
نکته‌ی مهم این است که کوچینگ هم‌ارز روان‌شناسی نیست. ترجمه‌ی عملیاتی از علم روان‌شناسی، کوچینگ است. برای همین است که تیم‌های ورزشی و شرکت‌های بزرگ، روان‌شناس دارند.
کوچ از چه راهی به فرد کمک می‌کند؟
به کاری که کوچ انجام می‌دهد کوچینگ می‌گویند. اما یک کوچ از چه شیوه‌ای استفاده می‌کند تا فرد مورد نظر به بیش‌ترین توسعه دست یابد؟
یک کوچ حرفه‌ای، خودِ فرد و سبک زندگی‌اش را مطالعه می‌کند و در طرحی پیشنهادی که می‌خواهد ارائه کند، خود فرد را هم درنظر می‌گیرد و مشارکت می‌دهد.
یک کوچ خوب کسی است که رازدار و قابل اعتماد است و از او می‌توان آرامش دریافت کرد. این فرد، قضاوت نمی‌کند، توجیه نمی‌کند، خشونت اعمال نمی‌کند و در حوزه‌ی اجتماعی مدنظر (برای مثال حوزه‌ی نوجوان) متخصص است و تجربه دارد.
انواع کوچینگ
واقعیت این است که کوچینگ انواع بسیار گوناگونی دارد و شاید اگر فهرستی از انواع آن تهیه کنیم باز هم مواردی را جا بیندازیم. اما از شناخته‌شده‌ترین حوزه‌های کوچینگ می‌توان به کوچینگ زندگی، شغلی، تحصیلی، مالی، روابط، والدین، خانواده، سازمانی و بازاریابی اشاره کرد.
اکنون به بحث اصلی خودمان یعنی کوچینگ تحصیلی برمی‌گردیم تا ببینیم این کوچینگ چطور می‌تواند به نوجوان‌ها کمک کند.
کوچینگ تحصیلی چطور به زندگی بهتر دانش‌آموزان نوجوان کمک می‌کند؟
در این کوچینگ تلاش بر این است که نوجوان ابتدا خودش را بشناسد. زمانی که او خودش را خوب بشناسد با توانایی‌ها و ضعف‌هایش آشنا می‌شود و بهتر می‌تواند در زندگی انتخاب کند. یکی از انتخاب‌های مهم برای هر نوجوانی انتخاب رشته‌ی دبیرستان و پس از آن انتخاب رشته‌ی دانشگاهی است. دانش‌آموزی که از کوچینگ تحصیلی بهره‌مند شده باشد می‌تواند مسیر خود را به درستی پیدا کند.
یک کوچ حرفه‌ای در کوچینگ دانش آموز، به جای آن‌که یک‌سری توصیه دربار‌ی فرایند تحصیل ارائه دهد، مهارت‌های دانش‌آموز را شناسایی می‌کند و با توسعهی آن‌ها نوجوان را به شکوفایی می‌رساند.
نکته‌ای که در کوچینگ تحصیلی یک نوجوان باید به آن توجه کرد
گفتیم که در کوچینگ تحصیلی، نوجوان ابتدا خودش را می‌شناسد و بعد انتخاب‌های درست می‌کند. اما نکته‌ای که باید به آن توجه کرد این است که در فرآیند شناخت، نوجوان باید مشکلات و چالش‌هایش را با کوچ درمیان بگذارد تا ابتدا هر دو به کمک هم بتوانند گره‌ها را باز کنند و سپس روی توانایی‌ها و مهارت‌های نوجوان تمرکز کنند تا مناسب‌ترین‌ها را انتخاب کند.
پس یک کوچ حرفه‌ای در این مرحله می‌تواند نوجوان را برای رویارویی با چالش‌ها آماده کند و به او کمک کند تا مشکلاتش را به بهترین شکل حل کند. اینکه هر نوجوان به چند جلسه نیاز دارد تا کوچینگ او تکمیل شود و به نقطه‌ای برسد که خودش بتواند مسیر را ادامه بدهد، به عوامل گوناگونی مانند شخصیت، سبک‌زندگی و عادات روزانه‌ی او بستگی دارد.
آیا کوچینگ تحصیلی همان مشاوره‌ی تحصیلی است؟
مسئله‌ای که وجود دارد این است بسیاری از افراد کوچینگ را با مشاوره اشتباه می‌گیرند. در این روزها که استفاده از این واژه متداول شده و بسیاری از افراد خود را کوچ معرفی می‌کنند، باید به این نکته توجه کنید.
اگر بخواهیم در یک عبارت کلی تفاوت کوچ تحصیلی و مشاور تحصیلی را بیان کنیم می‌گوییم مشاور «توصیه» می‌کند اما کوچ «بیدار» می‌کند. مشاور برنامه می‌دهد و از فرد می‌خواهد همان برنامه را عیناً اجرا کند اما کوچ کمک می‌کند تا فرد برنامه‌ای متناسب با سبک زندگی و شخصیت خود طراحی کند. به عبارتی دیگر، مشاوره توصیه می‌کند و بعد کارش تمام می‌شود، اما کوچ کمک می‌کند که فرد بهتر ببیند و انگیزه‌ها و اهداف خودش را پیدا کند تا تصمیم بهتری بگیرد.
جالب است بدانید در رویکردهای جدید روان‌شناسی، روان‌شناس و مشاور باید با بچه‌ها زندگی و زیست کنند، نه اینکه در اتاق‌شان بنشینند و بعد از ده جلسه آرام‌آرام تلاش کنند فرد را بشناسند. برای همین است که در این عصر، علم روان‌شناسی از یک علم فرویدی و صحبت‌کردن درباره‌ی ناخودآگاه، به علمی که با مسائل روزمره‌ی افراد سروکار دارد تغییر کرده. بنابراین، روان‌شناسی این روزها به مردم کمک می‌کند گره‌های خودشان را بشناسند، حس بهتری داشته باشند و در نهایت توسعه یابند. با این تعریف جدید، می‌توانیم بگوییم کوچ، روان‌شناسی میدانی انجام می‌دهد.